شهید محراب و امام جمعه فقید كرمانشاه
مرحوم آیت الله شیخ عطاء الله اشرفی اصفهانی، در شعبان المعظم 1322 هـ ق برابر با 1281 هـ. ش در خانوادهای اهل علم و تقوی در خمینی شهر (سدِه) اصفهان به دنیا آمد. پدرش، میرزا اسدالله از تبار میرزا محمد جعفر از علمای معروف خمینی شهر بود. جد بزرگ ایشان نیز از دانشمندان دینی جبل عامل بوده است. عطاء الله تحصیلات ابتدایی و مقدمات را در زادگاه خود پشت سر گذاشت و در 12 سالگی برای ادامه تحصیل، راهی اصفهان شد و نزدیك به 10 سال، بخشی از مقدمات، سطح و دوره ای از درس خارج اصول را در اصفهان آموخت.
وی در 1302 هـ. ش وارد قم گردید. وی در سال اول حضور در قم، از محضر بنیان گذار حوزه علمیه قم، آیت الله العظمی شیخ عبدالكریم حائری بهره مند گردید و پس از درگذشت معظم له، از وجود مراجع عظام سه گانه (آیات عظام: سید محمدتقی خوانساری، سید محمد حجت و سید صدرالدین صدر) بهره برد و مورد توجه ویژه آنان قرار گرفت.
آیت الله اشرفی با وجود دوری از خانواده و زندگی در حجره به دلیل تنگ دستی و فقر مالی، با اراده ای استوار، مدارج بالای علمی را پیمود و پس از مدتی، از فضلای سرشناس حوزه علمیه قم گردید. وی در 40 سالگی، موفق به دریافت درجه اجتهاد از آیت الله سید محمد تقی خوانساری شد. بعدها مراجع دیگر تقلید نیز اجازات گوناگونی به ایشان اعطا كردند.
آیت الله اشرفی ضمن تحصیل به تدریس سطوح عالی حوزه پرداخت و شاگردان زبده ای پرورش داد. پس از ورود حضرت آیت الله بروجردی به قم و به دست گرفتن زعامت حوزه علمیه قم، حلقه درس معظم له، مشتاقان فراوانی را به خود جذب كرد آیت الله اشرفی نیز با علاقه بسیار در درس ایشان حاضر گشت و برای این كه همه مطالب درس را گرد آوری كند، از حضور در درس خارج دیگر مراجع تقلید خودداری كرد. ازاین رو، وی در طول 12 سال مطالب درس آیت الله بروجردی را گرد آوری كرد و به نگارش درآورد. این كار نزد دوستان و نزدیكان، چنان تحسین برانگیز بود كه پس از آگاهی آیت الله بروجردی از این موضوع، به حجره آیت الله اشرفی آمدند و با مطالعه یكی از جزوه ها، ایشان را مورد لطف و تفقد قرار دادند.
آیت الله اشرفی افزون بر درس آیت الله بروجردی، به مدت 10 سال از محضر مراجع سه گانه بهره برد و در درس فلسفه حضرت امام خمینی نیز حاضر می گشت. وی از جمله افراد مورد اعتماد آیت الله بروجردی بود و از سوی ایشان در سال 1330 هـ ش به عنوان ممتحن دروس عمومی حوزه برگزیده شدند.
این فقیه فرزانه در سال 1335 هـ ش به دستور آیت الله بروجردی و پس از تاسیس حوزه علمیه كرمانشاه، راهی آن شهر گردید و به ارشاد مردم منطقه پرداخت. حضور موفق ایشان به گونه ای بود كه مردم كرمانشاه از آیت الله بروجردی، حضور همیشگی ایشان را در آن سامان خواستار شدند. وی نیز به دستور آیت الله بروجردی، در آن جا ماندگار گردید.
آیت الله اشرفی با آغاز قیام 15 خرداد 1342 هـ. ش، رهبری نهضت اسلامی را در كرمانشاه به عهده گرفت و به صورت آشكار و پنهان، زمینه قیام عمومی را فراهم كرد. پس از دستگیری حضرت امام خمینی، وی به همراه یكی از فضلای حوزه، به دیدار آیات عظام گلپایگانی و مرعشی نجفی رفتند و خواستار واكنش آنان در برابر دستگیری امام شدند.
آیت الله اشرفی یكی از شخصیت هایی است كه پس از درگذشت آیت الله فضل الله حكیم اعلمیت امام خمینی را اعلام كرد. فعالیت های آیت الله اشرفی برای رژیم خود كامه پهلوی، بسیار گران آمد. از این رو، با انواع فشارها، او را در تنگنا قرار داد و خواهان سكوت وی یا بیرون رفتن ایشان از كرمانشاه بود.
آیت الله اشرفی در هدایت مردم به سوی انقلاب و سازمان دهی راه پیمایی های مردمی در كرمانشاه بسیار كوشا بود به گونه ای كه حضرت امام خمینی با ارسال نامه ای، از ایشان و مردم آن خطه سپاس گزاری كردند. برای نمونه، با وجود این كه پیش از راه پیمایی بزرگ تاسوعای سال 1357 هـ. ش، ایشان را به قتل تهدید كرده بودند، بدون واهمه در آن راه پیمایی شركت جُست. تلاش ایشان در بی اعتبار كردن وجهه شاه به گونه ای بود كه با انتشار اعلامیه مشتركی به امضای حضرات آیات مدنی، دستغیب، صدوقی و طاهری اصفهانی، شاه را فاقد وجاهت قانونی و شرعی دانستند. وی در تحصن روحانیان در مسجد دانشگاه تهران نیز نقش فعالی داشت.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از سوی امام خمینی به عنوان نماینده تام الاختیار و امام جمعه كرمانشاه، راهی آن دیار گردید و در وحدت مردم و هم گامی آنان با نظام، نقش فراوانی ایفا كرد. پس از آغاز جنگ تحمیلی وی در بازدید از مناطق جنگی و كمك به مهاجران جنگ و دیدار با مجروحان و معلولان، به ایثار گران جبهه و جنگ، روحیه ای مضاعف می بخشید. حضور پیوسته ایشان در مناطق جنگی به گونه ای بود كه پس از آزاد سازی خرمشهر، بی درنگ به آن جا رفت و سخنان پرشوری بیان كرد. وی حتی در عملیات مسلم بن عقیل شركت كرد و تنها با پافشاری شهید فضل الله محلاتی بود كه از منطقه جنگی بیرون آمد. از فعالیت های برجسته آیت اللّه اشرفی، برگزاری سمینارهای وحدت شیعه و سنی بود كه امامان جمعه و جماعات استان و كشور را به هم گامی، همراهی و همدلی فرا می خواند.
این اسوه بردباری و پایداری سرانجام پس از دوبار ترور ناموفق در 23 مهر 1361 هـ. ش در مسجد جامع كرمانشاه پیش از ایراد خطبه های نماز جمعه به دست منافقان كوردل به شهادت رسید. پیكر پاك ایشان با حضور مسؤولان بلند پایه كشور و حضور گسترده مردم، در كرمانشاه تشییع و بنا بر وصیت ایشان به اصفهان منتقل گردید و در تشییع جنازه ای كم سابقه و با شكوه، در 25 مهر 1361 هـ. ش در گلستان شهدای تخت فولاد اصفهان به خاك سپرده شد.