رهبر معظم انقلاب اسلامی فرمودند: كار بزرگی كه انقلاب برای دانشگاه كرد عبارت بود از هویت‌بخشی به دانشگاه به تبع هویت‌بخشی به ملت ایران. انقلاب به ملت احساس هویت، آرمان، احساس شخصیت و استقلال داد، افق دید روشن داد.
دیدار جمعی از دانشجویان با رهبر انقلاب
رهبر معظم انقلاب اسلامی عصر امروز (سه‌شنبه) در دیدار صدها نفر از دانشجویان و اعضای تشكل‌های دانشجویی، دانشگاه را جزو اساسی ترین مسائل انقلاب خواندند و با تبیین نتایج و دستاوردهای چالش مهم و مستمرِ «نگاه انقلابی و نگاه جریان ضدانقلابی و واپس‌گرا به دانشگاه» گفتند: جمهوری اسلامی به دانشگاه امروز خود افتخار می‌كند و جوان دانشجو، امروز باید با تفكر و اندیشه ورزی، عمیق شدن در مسائل اصلی كشور و پرهیز از هرگونه انفعال و ناامیدی، آرمانهای انقلاب و كار جدی و واقعی را از مسئولان كشور مطالبه كند.
رهبر انقلاب همچنین با اشاره به در پیش بودن روز جهانی قدس تأكید كردند: با توجه به فداكاری‌های بزرگ مردم فلسطین و اوج‌گیری رذالت و جنایت صهیونیست‌ها، روز قدس امسال با سالهای قبل متفاوت است و باید با ابراز همدلی و همبستگی با مردم مظلوم و در عین حال مقتدر فلسطین، قدرت و روحیه آنها را افزایش داد.
ایشان در آغاز سخنانشان با ابراز خرسندی از سخنان صادقانه و صریح نمایندگان تشكل‌های دانشجویی افزودند: اینگونه سخنان، مفید و لذت‌بخش است البته بسیاری از این مسائل پاسخ دارد اما مشكل این است كه گفت‌و شنودی میان دانشجویان و مسئولان وجود ندارد كه ضروری است مسئولان، وزرا و مسئولان دستگاههای مختلف با حضور در دانشگاهها به مطالبات و دغدغه‌ها پاسخ دهند و اگر هم در مسئله‌ای پاسخی نداشتند از پیشنهادها و سخنان دانشجویان برای حل آن مسائل بهره بگیرند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به سخنی از امیرمؤمنان در نهج البلاغه، موعظه را احیاگر دل خواندند و در مقام بیان یك موعظه، با استناد به آیه‌ای از سوره مریم گفتند: روز قیامت، روز حسرت است؛ به‌گونه‌ای زندگی كنیم كه در آن روز سخت، از انجام دادن یا انجام ندادن یك كار، و گفتن یا نگفتن حرفی، حسرت نخوریم چرا كه جبرانش ممكن نیست.
رهبر انقلاب در بحث اصلی خود، مسئله دانشگاه را مسئله‌ای اساسی و چالشی دانستند و گفتند: از همان اول، دو نگاه كاملاً متضاد یعنی «نگاه انقلاب به رهبری امام خمینی» و «نگاه جریان واپس‌گرا و ضدانقلابی» در مسئله دانشگاه به رویارویی پرداختند.
ایشان افزودند: نگاه انقلابی، دانشگاه را جایی برای نخبه‌پروری، حل مسائل و پیشرفت كشور می‌دانست اما نگاه دوم، دانشگاه را مكانی برای پرورش مهره‌های مورد نظر غرب می‌دید.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در تبیین ابعاد دیگر چالش انقلاب و ضدانقلاب درباره دانشگاه افزودند: انقلاب به دانشگاه به عنوان مركز تولید علم و رشد علمی و در نتیجه تأمین‌كننده اقتدار ملی نگاه می‌كرد اما جریان واپس‌گرای ضدانقلابی، دانشگاهها را مركز آموختن پس‌مانده‌های كم‌ارزش دانش غربی می‌خواست تا با تربیت استاد و دانشمندِ مصرف كننده و مدیریت جامعه به‌دست این افراد، جامعه‌ای مصرفی برای غرب ایجاد كند.
ایشان تدیّن و در مقابل آن دین‌زدایی از دانشگاه را بُعد سوم چالش جدی نگاه انقلاب و جریان ضدانقلاب به دانشگاه برشمردند و افزودند: البته به دلایل مختلف، آنها قادر به دین‌زدایی كامل از دانشگاهها نشدند و بسیاری از سرداران و شهیدان دفاع مقدس و شهیدان هسته‌ای، دانش‌آموختگان قبل از انقلاب بودند.
رهبر انقلاب، «هویت بخشی به دانشگاه» را كار بزرگ انقلاب خواندند و افزودند: انقلاب به ملت «هویت، آرمان، شخصیت، استقلال و افق دید» بخشید و به تبع آن، دانشگاه نیز از این خصوصیات برخوردار شد.
حضرت آیت الله خامنه ای، رهایی از احساس حقارت و ضعف، و ایستادگی در مقابل مستكبران غربی و شرقی را از نتایج احساس هویت و شخصیت‌یابی دانشگاه دانستند و افزودند: جوانان دانشجو، آن روزها شیرینی احساس استقلال و ایستادگی در مقابل زورگویان را با همه وجود درك می‌كردند.
ایشان حركت انقلاب در قبال دانشگاه را صحیح، مستحكم و تحسین‌برانگیز خواندند و با اشاره به موفقیت‌های بزرگ این حركت، افزودند: بعدها نیز انجمن‌های اسلامی دانشگاهها و سپس بسیج دانشجویی و بسیج اساتید به عنوان پرچم‌های انقلاب در دانشگاهها برافراشته شدند و مباحث عمیق فكری و نظری در دانشگاهها شكل گرفت.
رهبر انقلاب در جمع‌بندی بخش اول سخنانشان گفتند: جمهوری اسلامی می‌تواند به دانشگاه خود افتخار كند اما در عین حال می‌تواند دغدغه دانشگاه را نیز داشته باشد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: وضعیت امروز دانشگاهها، از لحاظ كمیّت و تعداد دانشجو، تعداد اساتید، حركت و پیشرفت چشمگیر علمی، تربیت نخبگان برجسته، حضور دانش‌آموختگان دانشگاهها در عرصه‌های مختلف مدیریتی، و از لحاظ حضور دین در دانشگاهها با اول انقلاب غیرقابل مقایسه است و جمهوری اسلامی می‌تواند حقاً به دانشگاه خود افتخار كند.
ایشان با طرح این سؤال كه چرا باید در شرایط كنونی نسبت به دانشگاه دغدغه داشت، افزودند: آن جریان وابسته و واپس‌گرای ضدانقلاب كه به ریشه‌های خارجی مرتبط بود، هنوز فعال است و با حمایت و هدایت سیاستهای نو استعماری برای دانشگاهها برنامه‌ریزی می‌كند، بنابراین باید دغدغه داشت.
رهبر انقلاب یكی دیگر از نكات غیرقابل مقایسه دانشگاههای امروز با اول انقلاب را میزان تأثیرگذاری بر مسائل كشور دانستند و افزودند: عرصه وسیعی كه امروزه دانشگاهها دارند، تأثیرگذاری آنها بر مسائل كشور را به مراتب گسترده‌تر كرده و همین موضوع یكی دیگر از دلایل لزوم دغدغه‌مندی در مورد دانشگاهها است بنابراین باید در خصوص دانشگاهها، در دو حوزه دغدغه جدی داشت: 1- هویت زدایی 2- آرمان زدایی.
ایشان افزودند: هویت‌زدایی همان ایدئولوژی‌زدایی است كه ایدئولوژی نیز تفكر و ارزشها و هویت یك ملت است.
رهبر انقلاب گفتند: امریكایی‌ها دائماً بر ارزش‌های امریكایی یعنی همان ایدئولوژی خودشان تأكید دارند؛ چگونه كسانی كه از ایدئولوژی‌زدایی سخن می‌گویند، حاضر نیستند این موضوع یعنی پایبندی به ایدئولوژی را از امریكایی‌ها یاد بگیرند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: هویت‌زدایی یعنی تحقیر مبانی اندیشه‌ای و رویكردهای تاریخی و ملی كشور، تحقیر گذشته كشور و انقلاب، كوچك‌نمایی كارهای بزرگ و بزرگ‌نمایی برخی عیوب.
ایشان هدف از هویت‌زدایی را جایگزینیِ منظومه فكری غرب به جای هویت ملی و دینی برشمردند و با اشاره به سند 2030 بعنوان یكی از مظاهر سلطه نو استعمار غرب افزودند: بر اساس منظومه فكری غرب، باید میراث عظیم اندیشه و فرهنگ در كشور كمرنگ یا محو شود، خیل عظیم جوانان آماده صعود به قله‌های شرف و عزت ملی مأیوس و ناامید شوند و احساس بن‌بست به نسل جوان تزریق شود بنابراین باید دغدغه داشت و شجاعانه و با بیان خوب و منطق قوی در مقابل این جریان ایستاد.
رهبر انقلاب، دومین دغدغه مهم را آرمان‌زدایی دانستند و گفتند: یكی از مصادیق آرمان‌زدایی، بی تفاوت كردن نسل جوان و دانشگاهی به «فقر و فساد و تبعیض» به عنوان سه شیطان بزرگ و سه عنصر پلید است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: از جمله مصادیق آرمان‌زدایی، بی‌تفاوت كردن جوانان به سلطه فرهنگی غرب و كم انگیزه كردن آنان به شاخص‌های انقلاب اسلامی است.
ایشان ایستادگی در برابر ظلم و زیربار زور نرفتن را از شاخص‌های انقلاب اسلامی برشمردند و خاطرنشان كردند: این شاخص‌ها، دنیا را به لرزه درآورد و ملتها را متوجه ایران اسلامی كرد و به دلیل همین شاخص‌ها، در سالهای گذشته هر رئیس جمهوری و با هر گرایش سیاسی كه بر سر كار بوده هنگامی كه در سفرهای خارجی در میان ملتها حضور پیدا كرده، مردم برای آنها ابراز احساسات كردند و برخلاف پرچم امریكا كه آن را می سوزانند، پرچم جمهوری اسلامی را می‌گشایند و باز می‌كنند.
رهبر انقلاب اسلامی، «بازگشت به اسلام ناب و ردّ تحجر» و «موضوع فلسطین» را از دیگر شاخص‌های انقلاب اسلامی دانستند و گفتند: هویت‌زدایی و آرمان‌زدایی دو دغدغه اصلی است كه باید در قبال آنها هوشیار بود اما اینكه چه كسانی به دنبال هویت‌زدایی، آرمان‌زدایی و استقلال‌زدایی هستند و تا چه حد موفق بوده یا نبوده اند، وظیفه دانشگاهیان و صاحبنظران است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در بیان اهمیت بسیار بیشتر این دغدغه‌ها نسبت به گذشته افزودند: امروز جهان در آستانه یك نظم جدید بین‌المللی است كه این نظم، بعد از دوران نظم دو قطبی جهان، و نظریه نظم جهانِ تك قطبی در حال شكل گیری است كه البته در این دوره آمریكا روز به روز ضعیف‌تر شده است.
ایشان افزودند: قضایای جنگ اخیر اوكراین را باید عمیق‌تر و در چارچوب شكل‌گیری نظم جدید جهانی دید كه احتمالاً فرآیندهای پیچیده و دشواری، در پی آن شكل خواهد گرفت كه در چنین شرایط جدید و پیچیده‌ای وظیفه همه كشورها از جمله جمهوری اسلامی حضور سخت افزاری و نرم افزاری در این نظم جدید به‌منظور تأمین منافع و امنیت كشور و به حاشیه نرفتن است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تأكید كردند: برای انجام چنین وظیفه بزرگی بیشترین مسئولیت برعهده دانشجویان و دانشگاهیان است و بر همین اساس اكنون دغدغه نسبت به دانشگاهها از اهمیت مضاعفی برخوردار می شود.
رهبر انقلاب اسلامی در پایان این بخش از سخنان خود، اندیشه پردازان، صاحبنظران و نظریه پردازان را به برگزاری جلسات و بحث و بررسی درباره این موضوعات فراخواندند.
رهبر انقلاب در بخش دیگری از سخنانشان چند توصیه كاربردی خطاب به دانشجویان و تشكل‌های دانشجویی بیان كردند.
توصیه اول ایشان «پرهیز كامل از انفعال و ناامیدی» بود كه در این زمینه گفتند: شما باید كانون تزریق امید به بخش‌های دیگر باشید زیرا همچنانكه كشور در بخش‌های مختلف همچون علم و فناوری و سلامت در این سالها پیشرفت‌های خیره‌كننده‌ای داشته است در سایر بخش‌ها نیز همه نابسامانی‌ها قابل رفع است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای نا امیدی جوانان و دانشجویان را موجب تأثیر منفی بر سایر موتورهای پیشرفت كشور دانستند و خاطرنشان كردند: در دوران دفاع مقدس و در حالی‌كه عده‌ای اصرار داشتند كه نمی‌شود در مقابل تجاوز دشمن ایستادگی كرد، جوانان هم‌سن و سال شما با همت خود كشور را نجات دادند و با آزاد كردن خرمشهر دنیا را متحیر كردند.
ایشان افزودند: البته بعضی از افراد نسل‌های گذشته، با دچار شدن به خطا و ناامیدی، از میدان خارج و یا با دیگران همصدا شدند، بنابراین مراقب باشید كه هیچ‌گاه به قله و آرمانها پشت نكنید.
توصیه بعدی رهبر انقلاب «پرداختن به اندیشه‌ورزی و تقویت تفكر» بود.
ایشان محصول «علمِ بدون تفكر» را پدیده‌های خسارت‌بار بشری همچون سلاح‌های كشتار جمعی خواندند و گفتند: تفكر صحیح به استاد و راهنما نیاز دارد كه به‌عنوان نمونه مرحوم آیت‌الله مصباح در مسائل فكری، یك استاد و راهنمای مرجع بود.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در توصیه بعدی، دانشجویان را به «عمیق شدن در مسائل اصلی كشور و مماس شدن با آنها» فراخواندند و افزودند: وقتی با تمركز بر روی یكی دو مسئله، درباره آنها فكر و تحقیق كنید، نتایج این تحقیقات عمیق، برای دستگاههای مربوط قابل استفاده خواهد بود.
ایشان شعار امسال یعنی دانش‌بنیانی تولید را از جمله مسائل قابل تمركز برای تشكل‌های دانشجویی برشمردند و گفتند: با تمركز بر روی این مسئله درباره آن گفتمان‌سازی، و علیه مؤلفه‌های مخلّ دانش‌بنیانی مانند خام‌فروشی اسف‌بار و رایج در كشور یا واردات مصرفی و غیر لازم یا قاچاق، جریان‌سازی كنید.
رهبر انقلاب در ادامه طبیعت دانشجو را مطالبه‌گری دانستند و تأكید كردند: از مسئولان، كار جدی و واقعی مطالبه كنید و آنها را از كار نمایشی برحذر بدارید.
ایشان با تأكید بر اینكه مطالبه‌گری باید با ادبیات منطقی، هوشمندانه و جدا بدور از دعوا و تند و تیزی باشد، گفتند: مطالبه‌گری مستدل مانع از این می‌شود كه بعضی‌ها در شرایطی كه تشكیلات مدیریتی كشور، انقلابی است درباره اهمیت نقش دانشجویان تشكیك كنند، چرا كه نقش شما در این دوره بیشتر است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این زمینه افزودند: پرهیز از برخورد تند و تیز به معنای سازشگری و مجیزگویی نیست و من هرگز از اینگونه توصیه‌ها به جوانان و دانشجویان نكرده و نخواهم كرد بلكه مقصود از این توصیه، پرهیز از ادبیات مضرّ و طعنه‌آمیزی است كه متأسفانه امروز در فضای مجازی نیز بسیار رایج شده است.
ایشان، عرصه مطالبه‌گری دانشجویان را عرصه متنوعی از مسائل عدالت اقتصادی، فرهنگ و سبك زندگی خواندند و در بیان یكی دیگر از الزامات مطالبه‌گری صحیح گفتند: مبانی اعتقادی و ایمانی خود را با مطالعه و حضور در مجالس عالمان دین و اخلاق، مستحكم كنید.
رهبر انقلاب، نتیجه مطالبه‌گری صحیح را تفكیك ضروریِ آرمانها از عملكردهای ضعیف برخی مدیران دانستند و در بیان توصیه‌ای دیگر، گفتند: مطالبه‌گری شما به‌گونه‌ای باشد كه هم در بیان صورتِ مسائل و هم در مقام ارائه راه‌حل‌ها، با دشمن مغرض، مخرج مشترك پیدا نكنید.
«توسعه فعالیتهای بین‌المللی دانشجویی» نكته دیگری بود كه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تأكید بر آن افزودند: گروههای جوان و دانشجوییِ زیادی در اروپا و آمریكا و همچنین در كشورهای اسلامی علیه سیاستهای استكباری فعال هستند كه ارتباط سالم با آنها هم به این فعالیتهای ضد استكباری توان بیشتری می‌دهد هم با معرفی جمهوری اسلامی به آنها، یك سپر دفاعی برای كشور در مقابل امپراتوری خبری مستكبران ایجاد می‌كند. البته تقویت ارتباط با دانشجویان كشورهای همسایه یعنی افغانستان، پاكستان و عراق مورد تأكید بیشتری است.
توصیه آخر رهبر انقلاب خطاب به جوانانی بود كه در دوره جدید در رده‌های مدیریتی قوای سه‌گانه مشغول به كار شده‌اند.
ایشان با تأكید بر اینكه كار جمهوری اسلامی بدون نیروی جوان مؤمن و پر انگیزه پیش نخواهد رفت، افزودند: توصیه من به جوانان عزیز این است كه اولاً مسئولیت كنونی را پله‌ای برای مسئولیت بالاتر قرار ندهند و در هر جا كه هستند با تمركز بر مسائل آن حوزه برای خدا كار كنند، ثانیاً هدف خود را حل مسائل كشور در بخشی كه به آنها واگذار شده، قرار دهند.
رهبر انقلاب اسلامی در بخش پایانی سخنانشان، با اشاره به در پیش بودن روز جهانی قدس، روز قدس امسال را متفاوت از سالهای قبل دانستند و گفتند: مردم و جوانان فلسطینی فداكاری‌های بزرگی از خود نشان می‌دهند و رژیم صهیونیستی نهایت رذالت و جنایت را به‌كار بسته است و هر غلطی كه می‌تواند انجام می‌دهد و آمریكا و اروپا نیز از او حمایت می‌كنند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ملت فلسطین را در عین مظلومیت، مقتدر خواندند و با اشاره به مجاهدت و ایستادگی جوانان فلسطینی كه نمی‌گذارند قضیه فلسطین به فراموشی سپرده شود افزودند: روز قدس فرصت مناسبی برای اعلام همدلی و همبستگی با مردم مظلوم فلسطین و روحیه دادن به آنها است.
ایشان با انتقاد شدید از عملكرد دولت‌های اسلامی در قبال موضوع فلسطین خاطر نشان كردند: متأسفانه دولت‌های اسلامی بسیار بد عمل می‌كنند و حتی حاضر به سخن گفتن در موضوع فلسطین نیستند و برخی از آنها تصور می‌كنند، راه كمك به فلسطین، برقراری ارتباط با صهیونیست‌ها است، در حالی‌كه این، اشتباه بزرگ است.
رهبر انقلاب با اشاره به ارتكاب این اشتباه بزرگ از جانب حكومت مصر در چهل سال قبل و برقراری ارتباط با صهیونیست‌ها، افزودند: مگر برقراری ارتباط مصر با رژیم صهیونیستی باعث كاهش جنایات صهیونیست‌ها بر ضد ملت فلسطین و كاهش هتك حرمت مسجدالاقصی شد كه اكنون برخی دولت‌های اسلامی می‌خواهند همان اشتباه انورسادات را تكرار كنند؟
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تأكید بر اینكه برقراری ارتباط برای رژیم صهیونیستی نیز فایده‌ای نخواهد داشت، گفتند: امیدواریم با لطف خداوند عاقبت كار در فلسطین به نیكی و خوشی به سرانجام برسد و تسلط فلسطینی‌ها بر سرزمین خود و مسجدالاقصی به‌زودی محقق شود.
پیش از سخنان رهبر انقلاب اسلامی، نمایندگان تشكل‌های بزرگ دانشجویی كشور به بیان دیدگاههای خود پرداختند.
آقایان محسن نراقی به نمایندگی از بسیج دانشجویی، محمدحسین كاظمی از جامعه اسلامی دانشجویان، محمد اسكندری از جنبش عدالت‌‌‌خواه دانشجویی، علی بزرگ‌خو از دفتر تحكیم وحدت، امیرحسین پناهی از انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل و همچنین خانم زهراسادات رضوی علوی مجری مراسم به نمایندگی از دختران دانشجو این محورها را بیان كردند:
- ضرورت ایجاد تحول در نظام حكمرانی با تكیه بر ظرفیت‌های موجود
- به‌روزرسانی نرم‌افزار اداره كشور با تحول در ساختارهای كهنه و ایجاد سازوكارهای جدید
- تحقق حكمرانی عادلانه- صادقانه و شجاعانه
- لزوم پرهیز از مدرك‌‌‌‌گرایی و حركت به سمت علمِ كاربردی در دانشگاهها
- ضرورت تمركز نهاد علم بر مسائل مبتلابه نظام
- لزوم ایجاد بسترهای لازم برای پویایی مباحث فكری و تبادل نظر در دانشگاهها و حوزه‌‌‌های علمیه
- تأكید بر صیانت از اصل تفكیك قوا و شئون قانون اساسی
- لزوم حفظ استقلال نهاد قانون‌گذاری از نهادهای سیاست‌گذار
- ضرورت به ثمر رساندن نهضت شفافیت
- تأكید بر مطالبه مسئولیت‌شناسی از كارگزاران، عناصر سیاسی و عناصر فكری نظام و پاسخگویی به افكار عمومی
- لزوم وفای به عهد انتخاباتی مسئولان
- ضرورت مواجهه درست و اقناعی با مسائل جوانان، بویژه زنان
- و طرح نكاتی درباره ملاحظات مطالبه‌گری، عدالتخواهی و حدود آن.
