همایش ملی «شیخ شهید؛ بزرگداشت آیت الله شیخ فضل الله نوری»

نشست خبری همایش ملی «شیخ شهید؛ بزرگداشت آیت الله شیخ فضل الله نوری» در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و با حضور حجت الاسلام ابوالحسنی منذر دبیر علمی همایش، دكتر موسی حقانی رئیس پژوهشكده تاریخ معاصر و حجت الاسلام والمسلمین رحیمی صادق مدیر حوزه علمیه تهران برگزار شد.

حجت الاسلام ابوالحسنی منذر در این نشست در مورد همایش ملی «شیخ شهید؛ بزرگداشت آیت الله شیخ فضل الله نوری» اظهار داشت: ابعاد شخصیتی آیت الله شیخ فضل الله نوری برای نخستین بار واكاوی می شود، وجوه سیاسی و اجتماعی شیخ فضل الله نوری در همایش تهران، وجوه علمی، فقهی و فقه سیاسی شهید آیت الله فضل الله نوری در همایش شهر نور و آثار علمی و ابعاد فقهی و اصولی شیخ در همایش قم بررسی خواهد شد.

وی با بیان اینكه كنگره در هفت محور به تبیین ابعاد شخصیتی شیخ فضل الله می پردازد، گفت: محور اول؛ زیست نامه تاریخی خاندان شیخ؛ سیر زندگی، شرایط زمانه و تحولات معاصر؛ علل و عوامل شهادت و بازتاب‌های آن است و محور دوم؛ زیست نامه علمی؛ سیر تحصیلی و مكانت علمی، آراء ممتاز و نوآوری‌های فقهی و اصولی، اساتید و شاگردان برجسته، احیای آثار شیخ و كتابشناسی آثار موجود است.

حجت الاسلام ابوالحسنی منذر افزود: محور سوم؛ زیست نامه اجتماعی، نفوذ گسترده مردمی و خدمات اجتماعی، روابط و مناسبات با علما و رجال ذی‌نفوذِ عصر مشروطه‌خواهان، مشروعه‌خواهان، دولتمردان؛ نقش‌آفرینی اجتماعی بویژه در محكمه شرع و تشكیل اجتماعات و تحصن‌های مردمی است.

وی در ادامه اضافه كرد: محور چهارم؛ زیست نامه سیاسی، اندیشه سیاسی و منظومه فكری شیخ «در موضوعاتی مثل عدالت، استقلال، حاكمیت اسلام، ولایت فقیه، قدرت و مبانی مشروعیت، آزادی و مساوات، سلطنت، شورا و رأی اكثریّت، قانون و قانون‌گذاری؛ سیره سیاسی شیخ در خیزش‌های ضد استبدادی و ضد استعماری نهضت تحریم، عزل امین‌السلطان از صدارت، نهضت عدالتخانه، مشروطه مشروعه؛ میزان تاثیرگذاری اندیشه سیاسی شیخ بر كنش سیاسی وی؛ دانش دشمن شناسی و بحث نفوذ؛ تأثیر عمیق وی بر نهضت‌های پسا مشروطه تا انقلاب اسلامی، تدوین الگوی دیانت و سیاست از منظر ایشان است.

دبیر علمی همایش در ادامه افزود: محور پنجم؛ زیست نامه معنوی، مراتب معنوی و سبك زندگی شیخ، تأثیرپذیری از روحیّات معنویِ اساتید وارسته‌ای چون میرزای شیرازی، آخوند ملا فتحعلی سلطان‌آبادی است و محور ششم؛ زیست نامه فرهنگی،هویتی دردها و دغدغه‌های شیخ و كشف راهبرد وی برای برون‌رفت از مشكلات امروز، منطق عاشورایی و مقاومت در برابر دین ستیزی، بررسی اندیشه‌های فرهنگی، هویتی شیخ، در عرصه استقلال و تمامیّت ارضی، تقویت تولیدات داخلی، خودبسایی اقتصادی، بازسازی هویّت ملی با بهره‌گیری از رویّه تاریخی وی در تقویت بانك ملی، پیشگامی نهضت تحریم تنباكو، مخالفت با وام ستانی از روسیه، كمك به تأسیس مدارس جدید است.

وی اضافه كرد: محور هفتم؛ شیخ شهید و عیارسنجی قضاوت‌های تاریخی، كالبدشكافی شایعات و اتهامات در باب شیخ، بررسی اظهارات بزرگان حوزه و دانشگاه، آسیب‌شناسی تاریخ‌نگاری مشروطه و نقد دیدگاه مورخان سكولار و خاورشناسان، احیاگران اصلی شیخ شهید در یك قرن اخیر، شیخ شهید در مكتب تاریخنگاری انقلاب اسلامی است.

حجت الاسلام ابوالحسنی منذر با بیان اینكه آثار شیخ فضل الله نوری مغفول مانده، ابراز كرد: كتابی با عنوان «شیخ شهید، فقیه تهران، دیده بان ایران» تالیف مرحوم علی ابوالحسنی منذر در حاشیه همایش رونمایی خواهد شد.

وی در پایان گفت: در این همایش ملی، پیام تصویری حضرت آیت الله سبحانی پخش خواهد شد و سپس آیات محمدجواد فاضل لنكرانی، سید هاشم حسینی بوشهری، علی اكبر رشاد و حجت الاسلام والمسلمین المسلمین مهدی انصاری سخنرانی خواهند كرد.

حجت الاسلام رحیمی صادق كه به صورت ویدئوكنفرانس در نشست حضور داشت، در سخنانی اظهار داشت: تجلیل و بزرگداشت آیت الله شیخ فضل الله نوری به دلیل آنكه فقیه و عالم تهران است در راستای كنگره بزرگداشت حوزه علمیه 200 ساله تهران برگزار می شود و در این زمینه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، پژوهشكده تاریخ معاصر و حوزه های علمیه تهران با یكدیگر مشاركت دارند.

مدیر حوزه علمیه تهران گفت: در این همایش به خدمات اجتماعی شهید شیخ فضل الله نوری در نور پرداخته خواهد شد، ضمن آنكه در تهران هم مركز اسناد و روحانیت حوزه تاسیس شده و اماكن و شخصیت های شاخص با همكاری مجموعه های مختلف احیا و تبدیل به «موزه علمای تهران» خواهد شد.

دكتر موسی حقانی رئیس پژوهشكده تاریخ معاصر هم كه به صورت ویدئوكنفرانسی در نشست حضور داشت، طی سخنانی گفت: این همایش ملی در روزهای 10، 11 و 12 در شهرهای تهران، قم و نور برگزار خواهد شد.

وی با اشاره به نفوذ جریانات ساختارشكن در عصر مشروطه گفت: شیخ فضل الله نوری برای تصحیح این اعوجاجات به پا خواست و از این جهت می توان وی را اولین قیام كننده برای تصحیح مشروطه دانست و اگر این حركت موفق می شد، ما امروز تجربه 120 ساله از مردم‌سالاری دینی را داشتیم.

وی با تاكید بر لزوم بازخوانی اندیشه ها و فعالیت شیخ فضل الله نوری گفت: همایش تهران روز سه شنبه 10 مردادماه در مجتمع فرهنگی شهدای سرچشمه برگزار می شود و برای آن 18 سخنران مشخص شده است. همچنین از بین 70 مقاله رسیده به همایش 20 مقاله برگزیده شدند كه 4 مقاله در شهر نور و 18 مقاله در تهران ارائه خواهند شد.

وی اظهار داشت: محورهای مقالات به تكاپوهای سیاسی شیخ فضل الله نوری در تاسیس مشروطیت و مقابله با جریانات انحرافی در آن دوره اختصاص دارد و برخی مقالات هم به بررسی زمانه مشروطه می پردازند.

وی گفت: در حاشیه همایش هم نمایشگاه عكس و سند و نیز نمایشگاه كتاب خواهیم داشت و مقالات رسیده به همایش در كتابی منتشر خواهد شد، همچنین خبرنامه حاوی چكیده مقالات در دست انتشار است كه روز همایش توزیع خواهد شد.

رئیس پژوهشكده تاریخ معاصر همچنین از خریداری و بازسازی بیت شیخ فضل الله نوری توسط شهرداری تهران خبر داد و گفت: این مجموعه قرار است مركزی برای پژوهش های تاریخ معاصر و مشروطه باشد.