آیت الله ابراهیم امینی

حوزه تخصصی:

كارشناس تربیت و اخلاق اسلامی

تولد و دوران‌ كودكی‌:
آیت‌الله‌ ابراهیم‌ امینی‌ در سال‌ 1304 در نجف‌ آباد در خانواده‌ مذهبی‌ و علاقه‌مند به‌ اهل‌ بیت‌(ع‌) دیده‌ به‌ جهان‌ گشود. پدرش‌ حسین‌ نام‌ داشت‌ و پیشه‌اش‌ كشاورزی‌ بود و از محصول‌ باغ‌ شخصی‌ خود، زندگی‌ خانواده‌ را تأمین‌ می‌كرد. مادرش‌ نیز خانه‌دار بود. پنج‌ ساله‌ بود كه‌ پدرش‌ را از دست‌ داد و تنها راه‌ معیشت‌ خانوادة‌ آنها، اجاره‌ بهای‌ ملكی‌ بود كه‌ داشتند. از این‌ رو زندگی‌ آنها در آن‌ روزگار به‌ سختی‌ می‌گذشت‌. پدر و جدّ او از افراد متدیّن‌ و خیّر بودند و به‌ فقیران‌ و محرومان‌ كمك‌ می‌كردند.

دوران‌ تحصیل‌:
آیت‌الله‌ امینی‌ دروس‌ كلاسیك‌ را تا ششم‌ ابتدایی‌ در یكی‌ از مدارس‌ غیر دولتی‌ و شبانه‌ به‌ پایان‌ رساند و در جلسات‌ قرآن‌ كه‌ در مساجد تشكیل‌ می‌شد، شركت‌ جدی‌ داشت‌. از همان‌ سالها عاشق‌ طلبگی‌ و تحصیل‌ علوم‌ دینی‌ شد و در فروردین‌ 1321 پس‌ از كسب‌ رضایت‌ مادر همراه‌ دو تن‌ از دوستان‌ خود به‌ حوزة‌ علمیه‌ قم‌ آمد و در مدرسه‌ حاج‌ ملا صادق‌ سكونت‌ داشت‌. روزگار او همزمان‌ با اشغال‌ ایران‌ به‌ دست‌ نیروهای‌ متفقین‌ بود و از این‌ رو ارزاق‌ عمومی‌ كمیاب‌ شده‌ بود و مردم‌ در معیشت‌ دچار مشكلات‌ فراوان‌ شده‌ بودند. او در این‌ مدت‌ در روزهای‌ پنج‌شنبه‌ و جمعه‌ در درس‌ اخلاق‌ امام‌(ره‌) شركت‌ می‌كرد و شبهای‌ جمعه‌ نیز به‌ درس‌ اخلاق‌ آقا حسین‌ قمی‌ می‌رفت‌. نماز مغرب‌ و عشا را در فیضیه‌ به‌ امامت‌ آیت‌الله‌ سید محمد تقی‌ خوانساری‌ می‌خواند تا اینكه‌ ایام‌ تعطیلی‌ حوزه‌های‌ علمیه‌ و فصل‌ تابستان‌ فرا رسیده‌ و دورة‌ سه‌ ماهة‌ حضور او در قم‌ به‌ سر آمد.
در تابستان‌ آن‌ سال‌ به‌ زادگاه‌ خود بازگشت‌، امّا در سال‌ تحصیلی‌ بعد به‌ دلیل‌ كمبود و گرانی‌ ارزاق‌ عمومی‌ و مشكلات‌ معیشتی‌ نتوانست‌ به‌ قم‌ برود و به‌ سفارش‌ از استادان‌ و دوستان‌ به‌ حوزه‌ علمیه‌ اصفهان‌ رفت‌ و در مدرسه‌ نوریه‌ ساكن‌ شد. حوزه‌ علمیه‌ اصفهان‌ در آن‌ روزگار رونق‌ فراوانی‌ داشت‌ و در امور معنوی‌ نیز بسیار شگفت‌آور بود. آیت‌الله‌ امینی‌ در این‌ سالها به‌ تكمیل‌ دروس‌ دورة‌ سطح‌ مشغول‌ شد و همواره‌ از محضر استادان‌ اخلاق‌، همچون‌ حاج‌ میرزا علی‌ شیرازی‌ بهره‌ می‌برد. مدت‌ حضور او در اصفهان‌ نزدیك‌ به‌ شش‌ سال‌ بود.
در سال‌ 1326 برای‌ ادامة‌ تحصیل‌ به‌ حوزه‌ علمیه‌ قم‌ رفت‌ تا از محضر استادان‌ آن‌ دیار نیز كسب‌ فیض‌ نماید. در آنجا نیز از محضر آیات‌ عظام‌ و استادان‌ بسیاری‌ در فقه‌ و اصول‌ و حكمت‌ بهره‌ برد و در كنار آن‌ به‌ تهذیب‌ نفس‌ و بهره‌مندی‌ از دروس‌ اخلاق‌ اشتغال‌ داشت‌. در این‌ مدت‌ از تدریس‌ دروس‌ فرا گرفته‌ نیز غافل‌ نماند.

استادان‌ و دوستان‌:
آیت‌الله‌ ابراهیم‌ امینی‌ در طول‌ سالهای‌ تحصیل‌ خود، به‌ محضر علما و استادان‌ بسیاری‌ شرفیاب‌ شد. او دروس‌ دورة‌ مقدمات‌ را در محضر استادانی‌ چون‌ آقا شیخ‌ رمضانعلی‌ ملایی‌، آقا شیخ‌ هاشم‌ جنّتی‌، آقا سید محمد هاشمی‌ قهدیجانی‌ فرا گرفت‌ و بیشتر شرح‌ لمعه‌ و نیز معالم‌ الاصول‌ را نزد حاج‌ شیخ‌ محمد حسن‌ عالم‌ آموخت‌. برای‌ آموختن‌ منطق‌ منظومه‌ نیز به‌ درس‌ حاج‌ آقا صدر هاطلی‌ كوهپایی‌ رفت‌. او رسائل‌ را نزد آقا سید عباس‌ دهكردی‌ و حیدر علی‌ برومند و قوانین‌ را نزد آقا سید علی‌ اصغر محقق‌ و مكاسب‌ را نزد آقایان‌ شیخ‌ محمد حسین‌ جرقویه‌ای‌ و آقا شیخ‌ مرتضی‌ اردكانی‌ و حاج‌ آقا رحیم‌ ارباب‌ فرا گرفت‌. در قم‌ نیز ادامه‌ رسائل‌ و مكاسب‌ را نزد آقای‌ سلطانی‌، حاج‌ آقا رضا بهاءالدینی‌ و آقای‌ مجاهدی‌ خواند. جلد اول‌ كفایه‌ را نزد آیت‌الله‌ مرعشی‌ و جلد دوم‌ را نزد آیت‌الله‌ گلپایگانی‌ و بخش‌ حكمت‌ منظومه‌ را نزد آیت‌الله‌ سید محمد حسین‌ طباطبایی‌ به‌ اتمام‌ رساند. در درسهای‌ خصوصی‌ علامه‌ طباطبایی‌ كه‌ در شبهای‌ پنج‌شنبه‌ و جمعه‌ تشكیل‌ می‌شد شركت‌ می‌كرد و بخشی‌ از كتاب‌ اسفار و كتاب‌ تمهید القواعد و چند جلد از بحارالانوار و منطق‌ شفا را در آنجا فرا گرفت‌.
وی‌ در درسهای‌ خارج‌ فقه‌ و اصول‌ آیت‌الله‌ بروجردی‌(ره‌) و در درس‌ خارج‌ اصول‌ امام‌ خمینی‌(ره‌) شركت‌ می‌نمود. بعدها كه‌ درس‌ خارج‌ فقه‌ امام‌(ره‌) نیز تشكیل‌ شد، در آن‌ شركت‌ می‌جست‌.
آیت‌الله‌ امینی‌ در طی‌ این‌ سالها با طلاب‌ فاضل‌ بسیاری‌ رابطه‌ دوستی‌ و رفاقت‌ داشت‌ و دروس‌ آموخته‌ را مباحثه‌ می‌كرد كه‌ از جمله‌ آنها آقایان‌ سید كمال‌ الدین‌ موسوی‌، شیخ‌ ابوالقاسم‌ محمدی‌، شیخ‌ عبدالله‌ جوادی‌ آملی‌ و شیخ‌ عباس‌ ایزدی‌ را می‌توان‌ نام‌ برد. وی‌ در سالهای‌ تحصیل‌ خود از امر تدریس‌ نیز غافل‌ نماند و بسیاری‌ از كتب‌ درسی‌ را تدریس‌ می‌كرد.

فعالیتهای‌ علمی‌ و فرهنگی‌:
فعالیتهای‌ علمی‌ و فرهنگی‌ آیت‌الله‌ امینی‌ فراوان‌ است‌. از جمله‌ می‌توان‌ به‌ سفرهای‌ تبلیغی‌ او در مناطق‌ مختلف‌ كشور اشاره‌ كرد. همچنین‌ معظم‌ له‌ در بسیاری‌ از سمینارهای‌ علمی‌ داخل‌ و خارج‌ كشور حضور داشته‌ و به‌ ایراد سخن‌ پرداخته‌ است‌ كه‌ برخی‌ از آنان‌ به‌ چاپ‌ رسیده‌ است‌.
او در سال‌ 1344 كتاب‌ «دادگستر جهان‌» را نوشت‌. این‌ كتاب‌ در زمانی‌ به‌ چاپ‌ رسید كه‌ حملات‌ دشمن‌ به‌ مسأله‌ مهدویت‌ بسیار بود و بسیاری‌ از جوانان‌ می‌خواستند با زندگی‌ حجّت‌ دوازدهم‌ آشنا شوند.

برخی‌ از تألیفات‌ آیت‌الله‌ امینی‌ به‌ شرح‌ زیر است‌:
1. بررسی‌ مسائل‌ كلی‌ امامت‌؛
2. همه‌ باید بدانند؛
3. بانوی‌ نمونة‌ اسلام‌؛
4. اسلام‌ و تمدن‌ غرب‌؛
5. آموزش‌ دین‌ (4 جلد)؛
6. آیین‌ همسرداری‌؛
7. آیین‌ تربیت‌؛
8. خودسازی‌؛
9. دروس‌، من‌ الثقافة‌ الاسلامیة‌؛
10. انتخاب‌ همسر؛
11. اسلام‌ و تعلیم‌ و تربیت‌؛
12. آشنایی‌ با مسائل‌ كلی‌ اسلام‌؛
13. وحی‌ در ادیان‌ آسمانی‌؛
14. در كنفرانسها؛
15. تعلیمات‌ دینی‌ دورة‌ ابتدایی‌ و راهنمایی‌ تحصیلی‌.
16. الگوهای‌ فضیلت‌؛
17. خداشناسی‌؛
18. پیامبرشناسی‌ و پیامبر اسلام‌؛
19. زن‌ در اسلام‌؛
20. آشنایی‌ با مسائل‌ كلی‌ اسلام‌.

فعالیتهای‌ سیاسی‌:
فعالیتهای‌ مهم‌ سیاسی‌ آیت‌الله‌ امینی‌ از سال‌ 1341 با شركت‌ در جلسه‌ای‌ سرّی‌ كه‌ مفاد آن‌ اصلاح‌ حوزه‌ علمیه‌ قم‌، تبلیغ‌ اسلام‌، امر به‌ معروف‌ و نهی‌ از منكر و سعی‌ در اجرای‌ احكام‌ سیاسی‌، اجتماعی‌ و اقتصادی‌ اسلام‌ بود، آغاز شد. این‌ جلسه‌ بعدها به‌ تشكیل‌ جامعه‌ مدرسین‌ حوزه‌ علمیه‌ قم‌ منجر شد. آیت‌الله‌ امینی‌ یكی‌ از اعضای‌ فعال‌ آن‌ در پیش‌ و پس‌ از انقلاب‌ اسلامی‌ بوده‌ است‌.
او در مسأله‌ بازداشت‌ امام‌(ره‌) و تبعید او به‌ نجف‌ و تركیه‌، رابط‌ میان‌ امام‌(ره‌) و برخی‌ از علما بود كه‌ به‌ دلیل‌ این‌ گونه‌ فعالیتها مورد تعقیب‌ واقع‌ شد. او در دوران‌ حضور امام‌(ره‌) در پاریس‌ به‌ دیدار او رفت‌ و از یازده‌ نفری‌ بود كه‌ پس‌ از ارتحال‌ آیت‌الله‌ حكیم‌، اعلامیة‌ مرجعیت‌ امام‌ خمینی‌(ره‌) را امضا كرد.

پس‌ از انقلاب‌ نیز در فعالیتهای‌ سیاسی‌ گوناگون‌ شركت‌ داشت‌ و همواره‌ مدافع‌ امام‌(ره‌) و مقام‌ معظم‌ رهبری‌ بود. برخی‌ از مسؤولیتهای‌ او پس‌ از انقلاب‌ اسلامی‌ به‌ شرح‌ زیر است‌:
1. نماینده‌ امام‌(ره‌) در امور استان‌ هرمزگان‌؛
2. نماینده‌ امام‌(ره‌) در امور استان‌ مازنداران‌؛
3. نماینده‌ امام‌(ره‌) در اجرای‌ فرمان‌ عفو در همدان‌، ملایر و نهاوند؛
4. عضویت‌ در شورای‌ بازنگری‌ قانون‌ اساسی‌ با حكم‌ امام‌(ره‌)؛
5. سه‌ دوره‌ نمایندگی‌ در مجلس‌ خبرگان‌ از چهار محال‌ و بختیاری‌؛
6. نایب‌ رئیس‌ مجلس‌ خبرگان‌؛
7. ریاست‌ دبیرخانة‌ مجلس‌ خبرگان‌؛
8. عضویت‌ در هیأت‌ امنای‌ دانشگاه‌ امام‌ صادق‌ و مجمع‌ جهانی‌ علوم‌ اسلامی‌؛
9. عضویت‌ در جامعه‌ مدرسین‌ حوزه‌ علمیه‌ قم‌؛
10. امام‌ جمعه‌ شهر قم‌ با حكم‌ مقام‌ معظم‌ رهبری‌؛

دسترسی سریع